Markt 1/Naschmarkt (achterzijde)
Voor fans van renaissancebouwwerken is dit oude raadhuis een spectaculaire ontdekking, zowel aan de binnen- als buitenzijde. Gelukkig besloot men in 1895 dit bouwvallig geworden raadhuis niet af te breken, maar als stadshistorisch museum te gebruiken en elders een nieuw raadhuis te bouwen.
Wie binnen de stadsring van Leipzig wandelt, komt bijna automatisch op de markt uit. Dit plein is aan de noordzijde omzoomd door historische gebouwen met hoge daken. Aan de zuidzijde staat het gerestaureerde Königshaus van 1706 en daartussen het waarmerk van Leipzig: het oude raadhuis.
Dit gele gebouw met het torentje kent een lange voorgeschiedenis. Al in 1270 wordt er geschreven over twaalf raadsheren van Leipzig, die vermoedelijk in de latere waag (zelfde ontwerper, schuin tegenover het raadhuis) hun raadhuis hadden. Raadhuizen dienden in de middeleeuwen niet alleen voor het stadsbestuur, maar waren tegelijkertijd gerechtshof, alarmsysteem, gevangenis, handelsbeurs en café (de zogenaamde Ratskeller, extra inkomstenbron voor de stad). Ook dit raadhuis heeft nog zijn folterkelder met kerkers ernaast. Opwekkender is het balkon aan de toren, waar de stadsmuzikanten bij speciale gelegenheden muziek maakten. De feestzaal en de raadszaal op de eerste verdieping met het houten cassetteplafond zijn behouden gebleven. Hier ondertekende Johann Sebastian Bach (zie Thomaskerk) zijn contract, in dienst van de stad Leipzig als Thomaskantor.
Het gebouw in zijn huidige vorm dateert van 1556. Voor die tijd stond er een gothisch raadhuis, dat de burgemeester Hiëronymus Lotter hoogstpersoonlijk in 8 maanden omgebouwd heeft tot wat het nu is. Voor die tijd was dat al een grote prestatie. Daarom is dat na te lezen in de gouden letters rondom het gebouw, die samen één lange zin vormen: ‘….IST IN DIESER STADT ZU BEFÖRDERUNG GEMEINES NUTZEN DIESES HAUS IN MONATH MARTIO ZU BAUEN ANGEFANGEN UND DASSELBE IM ENDE DES NOVEMBRIS VOLBRACHT….‘
De voorganger, het gothische raadhuis van 1467, is ook een verbouwing uit twee samengevoegde gebouwen van midden veertiende eeuw. Het steegje ertussen is de doorgang onder het torentje geworden. Aan de zuidzijde van het raadhuis zijn nog twee romaanse vensters te vinden. Bij de renovatie van 1906-1908 zijn die vensters weer zichtbaar geworden. De galerij aan de voorzijde van het gebouw is er pas in 1908 bijgekomen, maar in dezelfde stijl. Gelukkig zijn er toen ook betonnen plafonds geplaatst. Die hebben het raadhuis tegen de complete verwoesting beschermd tijdens de oorlogsbombardementen van 4 december 1943. De zolderetage is geheel uitgebrand. Na de oorlog heeft men het waarmerk direct weer gerestaureerd, zodat we er nu nog van kunnen genieten.
In de feestzaal op de eerste etage is Willem van Oranje getrouwd met Anna van Saksen. Op 24 augustus 1561 werd dit grote feest gevierd, 5500 edelen en prelaten waren hierbij uitgenodigd. Willem kwam als bruidegom in Leipzig aan met meer dan 1000 dienaren en een escorte van 117 ruiters. Hoe ongelukkig dit huwelijk voor Anna eindigde, is in de Nederlandse geschiedenisboeken uiterst zelden te lezen…
*Bronnen:
Hocquél, Wolfgang; Leipzig, Architektur von der Romanik bis zur Gegenwart, Passage Verlag Leipzig 2003
Grosse Baudenkmäler Heft 517; Altes Rathaus Leipzig, Stadtgeschichtliches Museum, Deutscher Kunstverlag München Berlin 1997
Mundus, Doris; Musikstadt Leipzig, Lehmstedt Verlag Leipzig 2011
Vogt-Lüerssen, Maike; Anna von Sachsen, Gattin von Wilhelm von Oranien, eigen uitgave 2010